Keçmiş zamanın davamedici forması (The Past Progressive Tense)

Düzəldilməsi:  Keçmiş zamanın davamedici forması to be köməkçi felinin keçmiş zaman qeyri-müəyyən şəxs forması (was, were) və əsas felin indiki zaman feli sifəti ilə düzəldilir, məs.:

I was locking.                             We were locking. 

You were locking.                      You were locking.

He/she was locking.                 They were locking.                           

Bu zaman formasının sual şəkli to be köməkçi felinin şəxs formalarının mübtədadan əvvələ keçirməklə, inkar şəkli to be köməkçi felinin şəxs formalarından sonra not inkar ədatını əlavə etməklə düzəldilir.

Was I locking?                              I was not locking.

Were you locking?                       You were not locking.

Was he/she locking?                    He/she was not locking.

Were we locking?                         We were not locking.

Were you locking?                        You were not locking. 

Were they locking?                      They were not locking.

Keçmiş zamanının davamedici formasının inkar - sual şəkli aşağıdakı kimidir:

Was I not locking?

Were we not locking?

Bu zaman formasının aşağıdakı qısa formaları mövcuddur:

I wasn’t locking.

We weren’t locking.

Wasn’t he/she locking.

İşlədilməsi: Keçmiş zamanın davamedici forması aşağıdakı hallarda işlədilir.

1. Keçmişdə dəqiq bir vaxtda baş verən, icra edilən hərəkətləri ifadə etmək üçün. Bu halda hərəkətin icrasının dəqiq vaxtı iki vasitə ilə göstərilə bilər:

a) feli keçmiş qeyri-müəyyən zaman forması ilə ifadə edilən başqa bir hərəkətlə, məs.:

As l was coming here l met your brother. 

It was raining when I left the house.

b) Zaman bildirən zərf birləşmələri ilə, məs.:

Between 1942 and 1944 the Frank and Van Damm families were hiding in a Amsterdam office building.

He was writing his exercises at five o’clock.

Bəzən keçmişdə icra edilmiş hərəkətlərin dəqiq vaxtı göstərilmir. Hərəkətin dəqiq vaxtı kontekstdən məlum olur və yaxud da əvvəlgədən təqdim olunan gümlələrdən aydınlaşır, məs.:

It was ten o’clock in the morning when I entered the office.  Some visitors were waiting for the manager. The secretary was speaking to somebody on the telephone.

We were sitting in the dinning-room having lunch.

2. Keçmişdə müəyyən bir zaman kəsiyində bir qayda olaraq intervallarla baş verən, təkrarən baş verən, icra edilən hərəkətləri bildirmək üçün. Bu halda adətən, keçmiş zaman davamedici forması always – həmişə, constantly – mümtəzəm, ever – hər vaxt zərflərindən biri ilə işlədilir, məs.:

He was constantly complaining of being lonely.

In June that firm was carrying on negotiations for the purchase of wheat.

3. Keçmişdə baş verərərk müəyyən müddət davam edən hərəkətləri bildirmək üçün. Bu halda hərəkətin davam müddətini göstərmək üçün çox vaxt cümlədə the whole day – bütün gün, all day long – gün boyu, all the time – bütün vaxt, the whole evening – bütün axşam, from five till eight – 5-dən 8-ə kimi və s. ifadələrdən biri işlədilir.

They were working in the garden all day long.

She was writing and essay all whole day yesterday.

Yuxarıda sadalanan zaman ifadələri eyni zamanda keçmiş qeyri-müəyyən zaman forması ilə də işlədilir. Keçmiş zamanın davamedici forması ilə keçmiş qeyri - müəyyən zaman formasının bu zaman zərfləri ilə işlədilməsində fərq ondan ibarətdir ki, hərəkətin davamlı olduğunu ifadə etmək üçün keçmiş zamanın davamedici formasından, hərəkətin fakt olaraq icra olunduğunu bildirmək üçün isə keçmiş qeyri-müəyyən zaman formasından istifadə edilir.

It was raining  the whole evening – Bütün gecəni yağış yağırdı.

It rained  the whole evening – Bütün gecə yağış yağdı.

Müasir ingilis dilində keçmiş zamanını davamedici forması hərəkətini başlanğıcını bildirmək üçün də tələbidir məs.:

Even Gertrude was begining to look askance (London)

Keçmiş zamanın davamedici forması keçmişdə müəyyən müddət müəyyən bir şəxsə məxsus hal və vəziyyəti göstərmək üçün də işlədilir, məs.:

He knew he was being scientific and restrained. (Cronin).

Azərbaycan dilində qarşılığı: Müasir ingilis dilinə xas olan keçmiş zamanın davamedici forması Azərbaycan dilinə felin şühudi keçmiş zamanı ilə və ya felin indiki zamanın hekayəsi forması ilə tərcümə edilir, məs.:

He was writing a play during the summer – O yay ərzində pyes yazırdı.

It was raining when I left the house – Mən evdən çıxanda yağış yağırdı.

Keçmiş zamanın davamedici forması həm də felin keçmiş davam forması – maqda, məkdə idi şəklindədə tərcümə edilir, məs.:

I was watching TV while he was studing – o dərslərini oxumaqda ikən mən televizora baxırdım.